Wat is hand-voet-mondziekte?
Hand-voet-mondziekte is een onschuldige maar besmettelijke virusinfectie die vooral voorkomt bij kinderen die jonger zijn dan tien jaar. Ook volwassenen kunnen de ziekte krijgen. Goed om te weten is dat de ziekte niet hetzelfde is als mond- en klauwzeer. Die ziekte komt alleen voor bij dieren en wordt veroorzaakt door een ander virus.
INCUBATIETIJD*: drie tot zes dagen.
SYMPTOMEN: niet zo lekker voelen, rood omrande blaasjes op de handen, voeten en in de mond.
BESMETTELIJK: ja, zeer besmettelijk.
RISICO VOOR ZWANGEREN: nee.
*De tijd die verstrijkt tussen de besmetting en de eerste symptomen.
Oorzaak hand-voet-mondziekte bij baby
De ziekte wordt veroorzaakt door het humaan enterovirus (HEV-A) dat via de lucht wordt overgedragen. Als iemand die besmet is hoest of niest, komen er kleine druppeltjes naar buiten. Anderen kunnen die druppeltjes inademen en besmet raken. De tijd tussen besmet raken en ziek worden, is meestal drie tot zes dagen.
Lees ook: Welke vlekjesziekten zijn er en hoe zie je het verschil?
Voorbeeld van kind met hand-voet-mondziekte: plekjes op de handen.
Symptomen hand-voet-mondziekte bij baby
Als je kind de hand-voet-mondziekte heeft, zijn de klachten niet heel erg maar ze kunnen wel vervelend zijn. Je kind kan zich niet zo lekker voelen en last hebben van:
Naast deze klachten ontstaan er later in de mond kleine blaasjes. Die gaan snel stuk en de plekjes die overblijven, zijn pijnlijk. Daarna ontstaan er blaasjes op de handen en soms ook op de voeten. Sommige kinderen krijgen ook blaasjes op de billen.
Voorbeeld van kind met hand-voet-mondziekte: plekjes op de handen.
Do's & dont's bij misselijkheid
Zorg voor voldoende rust en laat je kind niet eten of drinken tot hij zich weer wat beter voelt. Deze 6 dingen kun je nog meer doen om je kind te helpen.
Is hand-voet-mondziekte besmettelijk?
Hand-voet-mondziekte is zeer besmettelijk. Mensen die de ziekte hebben, kunnen anderen besmetten vanaf drie tot zes dagen voordat de klachten beginnen en nog weken tot maanden daarna. Het virus wordt overgedragen via de lucht. Dus bijvoorbeeld als iemand die besmet is hoest of niest, want dan komen er kleine druppeltjes naar buiten. Anderen kunnen die druppeltjes inademen en besmet raken.
Het virus zit ook in de ontlasting van iemand die het virus bij zich draagt en in het vocht dat in de blaasjes zit. Je kunt ook iemand besmetten via je handen. Als je naar de wc bent geweest, kan het virus bijvoorbeeld op de spoelknop, de kraan of deurklink zitten. Via je handen kan het virus in je mond terechtkomen.
Wie kan hand-voet-mondziekte krijgen?
Iedereen kan het krijgen, maar hand-voet-mondziekte komt vooral voor bij:
Pasgeboren baby's
Kinderen jonger dan tien jaar
Mensen die werken met baby's en kinderen
Mensen die de ziekte nog niet hebben gehad
Hoe lang duurt hand-voet-mondziekte?
Hand-voet-mondziekte gaat meestal binnen één tot twee weken over. Bij de meeste baby's en kinderen gaan de blaasjes vanzelf weg. Ze houden er geen littekens aan over.
Wat kan je bij de ziekte doen?
Deze tips kunnen helpen als je kind of baby erg veel last heeft van de blaasjes door hand-voet-mondziekte.
Drinken. De blaasjes in de mond kunnen voor je kind vrij pijnlijk zijn. Hij kan daardoor minder zin hebben om te drinken. Het is wel belangrijk dat je kind genoeg vocht binnenkrijgt. Check hier hoeveel je kind dagelijks moet drinken.
Speelgoed. Zorg ervoor dat het speelgoed van je kind elke dag schoon wordt gemaakt. Zo voorkom je dat er infecties ontstaan. Je kunt het speelgoed gewoon met water en zeep schoonmaken.
Koorts. Als je kind hoge koorts krijgt en suf wordt, neem dan meteen contact op met de huisarts.
Besmetting voorkomen?
Er zijn geen medicijnen of vaccinaties om hand-voet-mondziekte te voorkomen. Wel is het goed om extra vaak je handen te wassen met water en zeep:
Voor het klaarmaken van eten of flesvoeding
Voor het eten
Nadat je naar de wc bent geweest
Na het verwisselen van een luier of iemand op de wc heeft geholpen
Na het schoonmaken
Na het aaien of knuffelen van dieren
Na hoesten, niezen of neus snuiten
Je kunt zelf ook een paar maatregelen nemen om de ziekte bij jezelf en je kind te voorkomen bij hoesten of niezen. Dit doe je door:
Een papieren zakdoek te gebruiken. Als je die niet hebt, kun je in de plooi van je elleboog hoesten of niezen.
Een zakdoek maar één keer te gebruiken.
Daarna je handen te wassen.
Je hoeft niet uit de buurt te blijven van mensen die hoesten of niezen, maar pasgeboren baby's kun je beter wel uit hun buurt houden.
Leer kinderen 'netjes' te hoesten en te niezen.
Kind besmet met hand-voet-mondziekte: plekjes onder de tong.
Wanneer schakel je de huisarts in?
Hand-voet-mondziekte gaat vanzelf over. Als je kind veel last heeft van de blaasjes of hoge koorts krijgt, kun je het beste even contact opnemen met de huisarts. De arts kan een gel voorschrijven om de pijn rondom de blaasjes te verminderen.
Mag je kind met hand-voet-mondziekte naar het kinderdagverblijf?
Als je kind zich verder goed voelt, kan hij naar het kinderdagverblijf of naar school gaan. Hand-voet-mondziekte is besmettelijk vóórdat er klachten zijn.
Wanneer niet naar kinderopvang?
Dit zijn de regels rondom kinderziekten waarbij je je kind niet naar de opvang mag brengen.
Hand-voet-mondziekte en zwangerschap
Als je verder gezond bent, is de infectie in principe niet gevaarlijk als je zwanger bent. In een heel zeldzaam geval kan de ziekte voor problemen zorgen tijdens de zwangerschap. In de eerste drie maanden van de zwangerschap is er een licht verhoogde kans op een miskraam. Als je zwanger bent en je twijfelt of je de hand-voet-mondziekte hebt, neem dan contact op met de huisarts.
Het verschil tussen koortslip, waterpokken en hand-voet-mondziekte
Sommige mensen denken dat hun kind een koortslip of waterpokken heeft, maar dan blijkt het de hand-voet-mondziekte te zijn. Bij een koortslip ontstaan blaasjes in of rond de mond en/of de lippen. De hele mond kan ontstoken zijn. De blaasjes kunnen opengaan, krijgen dan een geelachtig korstje en drogen in. Na twee weken zijn de verschijnselen voorbij.
De plekken bij waterpokken jeuken en zijn groter dan de blaasjes die je hebt bij de hand-voet-mondziekte. De plekken bij de hand-voet-mondziekte jeuken niet, maar zijn meestal wel gevoelig. Je herkent de ziekte aan rood omrande blaasjes op de handen, voeten en in de mond. De blaasjes beginnen als een klein rood vlekje en veranderen later blaasjes.
Valt de ziekte binnen het Rijksvaccinatieprogramma?
Er bestaat geen vaccinatie tegen de hand-voet-mondziekte.
Kan je de ziekte vaker krijgen?
Als je kind de hand-voet-mondziekte heeft gehad, kan hij de ziekte later weer opnieuw krijgen.
Bronnen: Thuisarts.nl, RIVM