Slaapritme van een baby
Het bioritme is een mooie term voor wat ook wel het slaap-waakritme of de biologische klok genoemd wordt. Het is het ritme dat je lichaam aanhoudt wanneer het om het produceren van hormonen gaat: zo word je één keer per etmaal moe en krijg je eveneens één keer per etmaal een impuls om weer wakker te blijven.
Maar dit bioritme geldt nog niet voor pasgeboren baby's, zij moeten dit nog leren. Baby's slapen gemiddeld 16 tot 20 uur per dag – met een uitzondering voor huilbaby's. Pasgeboren baby's slapen eigenlijk non-stop en zijn steeds maximaal 45 tot 60 minuten wakker. Slaap betekent natuurlijk uitrusten voor je baby. Maar het is ook heel belangrijk voor zijn ontwikkeling en groei. Tijdens het slapen scheidt de hersenklier aan de basis van de hersenen groeihormonen af.
Lees ook: Dit zijn de beste slaaptrainers voor kinderen van dit jaar
Wanneer ontwikkelt je baby een slaapritme?
De eerste 5 maanden ontwikkelt je baby een eigen slaapritme, ook wel bioritme genoemd. Baby's hebben een korte slaapcyclus van ongeveer 45 minuten. Rond de 6 tot 8 weken worden de aaneengesloten slaaptijden vaak wat langer. Eerst is hun slaap onrustig, daarna ontspannen ze zich. Ze kunnen nog geen verschil maken tussen dag en nacht, en hun leven bestaat alleen uit slapen, drinken, knuffelen en weer slapen.
Na zes maanden krijgt je kind een dag- en nachtritme. Vanaf dat moment kan hij 's avonds en 's nachts zo'n tien tot twaalf uur aan één stuk slapen en overdag nog 3,5 uur verspreid over 2-3 slaapjes. Merk je dat je baby een dag- en nachtritme heeft? Zorg er dan voor dat je het overdag thuis, buiten de slaapjes om, zo licht mogelijk maakt en 's nachts goed donker.
Lees ook: Hoe kun je het dagritme en nachtritme van je baby omdraaien?
Licht speelt belangrijke rol
Ons bioritme – en dus ook dat van onze kinderen – is deels genetisch bepaald, maar wordt ook voor een groot deel beïnvloed door gewoonten en gedrag. Sommige kinderen zijn het gewend wat later naar bed te gaan, bijvoorbeeld omdat hun ouders laat uit hun werk komen.
Ook licht speelt een belangrijke rol. Het slaaphormoon melatonine wordt aangemaakt zodra het donker begint te worden. Zolang het licht is, word je minder snel moe. Dit geldt niet alleen voor daglicht, maar ook voor lampen en beeldschermen. Zorg er dus voor dat je de babykamer goed donker kan maken, voor de dutjes overdag.
Hoeveel slaap heeft een baby nodig?
Een pasgeboren baby slaapt gemiddeld 16 tot 20 uur per dag. Baby's van 5 tot 12 maanden oud slapen meestal 15 uur per dag. Let op: dit zijn gemiddelden, elke baby is anders.
Lees ook: Dit zijn de beste babyfoons met camera van dit jaar
Slaapritme baby: de eerste weken
In de eerste weken na de geboorte worden baby's wakker om te eten en daarna vallen ze weer in slaap. De eerste twee maanden slapen baby's gemiddeld 16 tot 20 uur per dag. Dit zijn gemiddelden: sommige baby's slapen maar 12 uur, andere wel 20. Slaapschema baby: per maand.
Slaapritme baby 2-3 maanden oud
Rond de twee maanden krijgt het slaapritme van je baby structuur en worden de slaapcycli langer. Je baby kan dan soms vijf-zes uur achter elkaar slapen zonder wakker te worden om te eten. Let op: doorslapen betekent officieel dat je kind vijf uur onafgebroken slaapt, bijvoorbeeld van middernacht tot vijf uur 's ochtends. Het is dus niet zo dat je van een baby al kunt verwachten dat ze de hele avond en nacht doorslapen. Vanaf ongeveer drie maanden maken de meeste baby's langere nachten en doen ze een paar slaapjes overdag. Maar ook dit is maar een gemiddelde: de meeste baby's maken pas echt langere nachten na vier tot zes maanden. Wanneer slapen de meeste baby's door?
Slaapritme baby 4-5 maanden oud
Op de leeftijd van vier tot vijf maanden slaapt je baby ongeveer 14 tot 16 uur per dag, waarvan tien uren tot 12 uur 's nachts (niet per se achter elkaar). De uren overdag verdeelt hij over drie à vier dutjes.
Slaapritme baby 6-8 maanden oud
Vanaf zes maanden oud slaapt je baby nog steeds 14 tot 15 uur per dag, maar de verhouding van overdag en 's nachts is veranderd. Je baby slaapt 10 tot 12 uren in de nacht en verdeelt de overige drie tot vier uur nog maar over twee à drie dutjes overdag.
Het derde slaapje is vaak meer een powernap van hooguit een halfuur. In een periode van zes maanden is je baby dus van af en aan slapen naar drie redelijk vaste slaapmomenten gegaan.
Slaapritme baby 8-12 maanden oud
Na acht maanden komt er meestal een wat rustigere periode. Baby's slapen 's nachts vaak beter door, overdag doen ze twee of drie slaapjes: 's ochtends en in het begin van de middag.
Slapen in stijl doet je baby met deze mooie slaapzakken
Wakker
Geen enkele baby slaapt even lang. Daarom gaat het hier onder in het schema echt over gemiddelden. Maar de tijd die een baby tussen twee slaapjes wakker is, is vaak ongeveer hetzelfde. Dat geeft je enigszins houvast, waardoor je een ritme kunt ontwikkelen. Om je daarbij te helpen is het handig de tijden dat je baby wakker is, in de gaten te houden.
Slaapritme en slaapritueel
Om ervoor te zorgen dat je baby makkelijk in slaap valt, is het slim om hem elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed te brengen. Zo stimuleer je zijn slaapritme. Probeer vlak voor je je baby naar bed brengt, het rustig aan te doen. Lees een boekje voor, doe hem in bad of ga samen lekker douchen. Met een slaapritueel creëer je duidelijkheid, zelfs al voor je baby. Door herhaling begrijpt hij steeds beter dat het nu bedtijd is en hij moet gaan slapen. Doe elke avond dezelfde dingen op een vast tijdstip in steeds dezelfde volgorde. Bijvoorbeeld eerst een pyjama aantrekken, dan eventueel voeden, tandenpoetsen, gordijnen dicht doen, een verhaaltje voorlezen, welterusten zeggen. Zo raakt je kind vertrouwd met het naar bed gaan.
Luister naar de huiltjes
Als je kind problemen heeft met (door)slapen, luister dan goed naar de manier waarop hij huilt: huilt hij om aandacht, omdat hij honger heeft, is zijn speen kwijt of heeft hij misschien een vieze luier? Lees hier hoe je met de Dunstan Babytaal methode vijf universele huilgeluiden kan onderscheiden. Zo leer je de behoeftes van je baby beter snappen.
Vanaf ongeveer vijf maanden komen de eerste tandjes door. Sommige baby's hebben er weinig last van, maar het merendeel raakt uit zijn doen. Je kind kan dan vaker wakker liggen en het huilen klinkt aanhankelijker. Hij wil misschien niet eten, al vinden sommige baby's juist troost in de borst of fles. Je kind kan in deze periode ook meer speeksel produceren, waardoor hij meer gaat kwijlen en mogelijk meer gaat hoesten.
Kortom: probeer te ontdekken waaróm je kind niet slaapt. De borst of een fles bij honger, een bijtring of een speciale gel (verkrijgbaar bij de apotheek) als er tandjes doorkomen of wat extra lichaamscontact kunnen wonderen doen. Knuffelen met je baby: waarom het zo belangrijk is.
Groeihormoon
Slaaptekort kan bij kinderen nadelige gevolgen hebben op de korte en lange termijn. Zo kan je baby overdag drukker of juist suf zijn. Als het slaaptekort langer aanhoudt, kan dit zelfs invloed hebben op de groei. Dit komt omdat het groeihormoon tijdens het slapen wordt aangemaakt. Maar niet alle kinderen slapen even lang. Als je baby uit zichzelf wakker wordt en je merkt dat hij vrolijk en uitgerust is, heeft hij genoeg slaap gehad.
Slaapritme baby: wakker maken of niet?
Of je je kind wakker moet maken voor een voeding, is afhankelijk van zijn leeftijd. Alleen heel jonge baby's mogen niet maximaal tien uur achter elkaar slapen. Dus als je kind van 6 maanden of ouder lekker ligt te slapen, hoef je hem niet wakker te maken.
Nachtvoeding overslaan
Is je baby ouder dan zes maanden, probeer hem dan overdag wat meer voedingsstoffen te geven zodat hij de nachtvoeding kan overslaan. Door een boterham of een grotere portie fruit slaapt je kind 's nachts misschien langer door. Maar het kan best zijn dat het hem toch moeite kost om van zijn nachtfles af te komen, omdat hij eraan gewend is.
Je kunt in dat geval de hoeveelheid flesvoeding 's nachts langzaam minderen door aan dezelfde hoeveelheid water minder schepjes voeding toe te voegen. Of je bouwt af door de totale hoeveelheid te verminderen.
De eerste twee maanden kan je baby nog niet zo lang zonder voeding. Maar na een maand of twee/drie hebben de meeste baby's geen nachtvoeding meer nodig. De nachtvoeding verschuift (vaak geleidelijk) naar de vroege ochtend. Merk je dat je je kind een paar avonden achter elkaar wakker moet maken voor de laatste voeding, laat hem dan gewoon doorslapen. Zodra hij honger heeft, laat hij het je wel weten. Stap voor stap zal het tijdstip van voeden verschuiven.
Let op: heel jonge baby's mogen niet te lang achter elkaar slapen, omdat zij die nachtvoeding echt nog nodig hebben. Is je baby jonger dan twee maanden en slaapt hij langer dan tien uur? Dan kan zijn bloedsuikerspiegel dalen doordat hij langer dan tien uur niet gedronken heeft. Bij pasgeboren baby's kan dit in het ernstigste geval bewusteloosheid veroorzaken. Houd je baby dus goed in de gaten. Wordt hij suf wakker en heeft hij lang geslapen? Verkort dan de tijd tussen de laatste en de eerste voeding. Oudere baby's voelen dit zelf aan: als ze honger krijgen, worden ze wakker en huilen ze meteen om voeding.
Werkt een papfles?
Er wordt soms weleens aangeraden om je baby een papfles te geven voor het slapengaan, als laatste avondfles. Door de extra granen of rijstebloem zou dit je baby een verzadigd gevoel geven waardoor hij eerder zou doorslapen of langer zou slapen. Door experts wordt dit echter afgeraden. Het is namelijk niet bewezen dat een papfles je baby langer helpt door te slapen.
Altijd hongerig?
Als je baby 's nachts wakker wordt, hoeft hij niet altijd honger te hebben. Wacht ongeveer tien minuten voor je begint met voeden, want misschien valt hij zo weer in slaap. En soms heeft je kind geen honger, maar vindt hij het fijn om zich te laten troosten door voeding. Lees hier hoe om te gaan met een hongerige baby.
Slaaptips voor een goed slaapritme van je baby:
Als je baby overdag genoeg drinkt en eet, slaapt hij 's nachts vaak beter door. Meer weten? Check dit voedingsschema baby: het eerste jaar.
Neem rustig de tijd voor het naar bed brengen.
Een warm bad of een massage kan ook helpen om door te slapen.
Controleer of er soms tandjes doorkomen.
Doe overdag in huis niet muisstil, maar laat je baby ook wennen aan geluid tijdens het slapen.
Leg je baby wakker in bed en laat hem zelf in slaap vallen.
Soms ligt je kind nog even te huilen of geluidjes te maken voor hij in slaap valt. Haal hem dan niet uit bed. Door nog even te pruttelen, leert hij dat het fijn is in bed en dat bevordert de slaaptijd.
Leg je kind zoveel mogelijk in bed te slapen en niet in de box, zeker als je een lastige slaper hebt. Zo leert hij dat je in een bed slaapt en in de box speelt.
Zorg voor ritme en regelmaat. Door je kind op dezelfde tijden te laten slapen, bouwt hij een routine op.
Bronnen: Isala, Centrum voor Jeugd en Gezin, GGD
