Wat is een lotusbevalling?
Bij een lotusbevalling wordt de navelstreng niet doorgeknipt na de geboorte. De baby blijft met de navelstreng verbonden aan de placenta, tot de navelstreng indroogt en vanzelf loslaat bij zijn buik.
Als je de navelstreng wel doorknipt, blijft er ook een stukje aan de buik van je baby zitten: het navelstompje. Dit droogt in en valt er na zo'n vijf tot zeven dagen af. Bij een lotusbevalling duurt dit ongeveer even lang. Na zijn vijf tot zeven dagen zal de placenta via de navelstreng losraken aan zijn buik.
Waarom een lotusbevalling?
Ouders die kiezen voor een lotusbevalling doen dit vaak vanuit de gedachte dat de placenta en de navelstreng bij de baby horen. Ze zijn ontstaan uit dezelfde bevruchte eicel: een deel van de eicel groeit in de baarmoeder uit tot de baby, het andere deel vormt de placenta en de navelstreng.
De placenta is tijdens de zwangerschap een onmisbaar orgaan voor de baby. Na de geboorte heeft de placenta geen functie meer. Bij een lotusbevalling wordt de band tussen baby en placenta vanzelf verbroken, op een natuurlijke manier. Sommige ouders vinden dat een mooi idee.
Navelstreng laten uitkloppen
Volgens wetenschappelijk onderzoek heeft het veel gezondheidsvoordelen voor de baby als je na de geboorte wacht met het doorknippen van de navelstreng tot er geen bloed meer doorheen stroomt. Dit heet: laten uitkloppen. Hier lees je meer over het doorknippen van de navelstreng.
Halve lotusbevalling of hele lotusbevalling
Bij een halve lotusbevalling knippen ouders de navelstreng wel door, maar pas nadat de placenta is geboren. Je weet dan zeker dat er geen voedingsstoffen uit het bloed van de moeder meer door de navelstreng komen.
De placenta wordt meestal zo'n 15 tot 30 minuten na de baby geboren. Je kunt ook langer wachten met doorknippen, om je eerst te richten op huid-op-huidcontact, de eerste borstvoeding en het kennismaken met je baby. Knip je de navelstreng helemaal niet door, dan heet het dus een hele lotusbevalling.
Lees ook: Cord burning, de navelstreng doorbranden in plaats van doorknippen
Een hele lotusbevalling: hoe doe je dat?
Als de placenta is geboren, controleert de verloskundige deze eerst op eventuele afwijkingen en ze kijkt of de placenta compleet is. Daarna wordt hij in een doek gewikkeld en in een vergiet boven een schaal gelegd. Zo kan het meeste vocht eruit lekken. De schaal staat dus steeds dichtbij je baby.
Een paar uur na de geboorte, of de volgende dag, kun je de placenta wassen met warm water, droogdeppen en inwrijven met zeezout. Daarna wikkel je hem in schone katoenen of hydrofiele doeken en doe je hem in een schaal, mandje of zak, met een kraammatje erin.
Het zout conserveert, het zorgt dus dat de placenta niet bederft. Ook neemt het zout vocht op, waardoor de placenta uitdroogt. Elke dag wrijf je hem opnieuw in met zout en verschoon je de doeken en het matje. Na 5-10 dagen laat de placenta los.
Is een lotusbevalling veilig?
Er is geen wetenschappelijk onderzoek dat risico's van een lotusbevalling aantoont. Wel denken sommige artsen dat er in de placenta bacteriën kunnen groeien, die zich mogelijk verspreiden naar de baby en infectiegevaar opleveren. Het zouten van de placenta zou dit kunnen voorkomen. Als bij de moeder groep-B-streptokokken zijn geconstateerd, kunnen artsen een lotusbevalling afraden.
Onderzoek uit 2021 laat zien dat het laat of niet doorknippen van de navelstreng geen verhoogde kans geeft op geelzucht.
De voordelen van een hele lotusbevalling zijn trouwens ook niet wetenschappelijk bewezen. Er zou wel minder kans zijn op een navelinfectie dan bij het doorknippen van de navelstreng. Bij een lotusbevalling komen er geen bacteriën bij de navel: de navelstreng laat pas los als de navel droog en gesloten is. Wel moet je, net als na het doorknippen van de navelstreng, in de gaten houden of de navel goed heelt. Na een lotusbevalling ziet de navel er hetzelfde uit als na het doorknippen van de navelstreng.
Lees ook: Waarom streptokokken-B gevaarlijk is voor pasgeboren baby's
Hoe regel je het?
Als je een lotusbevalling wilt, bespreek je dit met je verloskundige of gynaecoloog, bijvoorbeeld als jullie rond week 36 het geboorteplan gaan doornemen. Dan kan er rekening mee gehouden worden. Breng ook het kraamzorgbureau op de hoogte, zodat de kraamverzorgende weet dat de verzorging van de baby anders gaat dan ze misschien gewend is.
Lees meer: Handleiding: zo schrijf je een geboorteplan
Wanneer is een lotusbevalling niet mogelijk?
Soms is een lotusbevalling niet mogelijk. Bij sommige complicaties is er direct medische hulp nodig voor de moeder en/of de baby, en kunnen ze niet bij elkaar blijven. Als er geen tijd is om te wachten tot de placenta is geboren, moet de navelstreng worden doorgeknipt. Ook als de placenta (deels) in de baarmoeder blijft zitten en door de gynaecoloog verwijderd moet worden op de OK, is een lotusbevalling niet mogelijk.
In sommige Nederlandse ziekenhuizen kun je bij een geplande keizersnede wel kiezen voor een halve of hele lotusbevalling. Bespreek het van tevoren als je deze wens hebt.
Verzorging van een lotusbaby
Bij een lotusbevalling moet je erop letten dat je de placenta altijd meedraagt met je baby. Ook is het belangrijk dat de navelstreng niet los scheurt van de navel. Zorg dus dat hij niet in de verdrukking komt of strak komt te staan. Een baby kan gewoon in bad na een lotusbevalling. Je zet het mandje met de placenta ernaast of je doet het met z'n tweeën, zodat iemand het mandje kan vasthouden en kan zorgen dat de placenta niet nat wordt.
Een luier zit niet in de weg, alleen de navelstreng moet wel langs de kleertjes naar buiten kunnen. Dat gaat het makkelijkst via een overslagrompertje, dat je een beetje openlaat bij de buik. Daaroverheen kun je je baby een trui en broekje aantrekken. Als er een stukje buik bloot blijft kun je je baby een omslagdoek omdoen, zodat hij het niet koud krijgt.
Meer lezen: Zo verzorg je de navel van een pasgeboren baby
Voor- en nadelen van een lotusbevalling
Voor zowel de voordelen als de risico's van een lotusbevalling is nauwelijks wetenschappelijk bewijs. Wel kun je denken aan de volgende mogelijke voor- en nadelen:
Voordelen
Je weet zeker dat je baby al zijn eigen bloed uit de placenta, met ijzer en stamcellen, binnenkrijgt. Maar dit is ook zo na het laten uitkloppen van de navelstreng.
Als de baby na de geboorte al zijn placentabloed terugkrijgt, heeft hij een hoger geboortegewicht (en dus ook na uitkloppen van de navelstreng). Lotusbaby's zouden hun geboortegewicht ook makkelijker vasthouden, maar dit verband is niet wetenschappelijk aangetoond.
Mogelijk minder kans op een navelinfectie.
Tijdens de grote overgang van buik naar buitenwereld, waarbij je baby veel nieuwe ervaringen te verwerken krijgt, bespaar je hem de handeling van het doorknippen van de navelstreng. Sommige mensen geloven dat de baby daardoor rustiger kan wennen.
Nadelen
Je moet de placenta steeds met je baby meedragen en het mandje naast je zetten als je je baby vasthoudt. Vooral een uitdaging bij een korte navelstreng.
Je moet oppassen dat er niet aan de navelstreng wordt getrokken, bijvoorbeeld doordat je het mandje met de placenta vergeet op te pakken. De navelstreng kan dan te vroeg worden losgetrokken.
Je kunt de placenta na verloop van tijd gaan ruiken, maar dat hoeft niet als je hem goed verzorgt. Behalve met zout kun je hem ook bestrooien met gedroogde kruiden en bloemetjes (rozemarijn, lavendel, rozenblaadjes).
Grote kans dat je te maken krijgt met onbegrip en minder leuke reacties. Er zullen altijd mensen zijn die dit vies of raar vinden. Maar het is maar net hoe belangrijk je dat vindt.
Het moet wél helemaal oké voelen voor je partner. Als je partner het ongemakkelijk vindt om jullie baby vast te houden vanwege de placenta, kunnen vader en kind de eerste dagen minder makkelijk contact maken en een band opbouwen.
Tips: zo voorkom je hechtingsproblemen
Wat doe je met de placenta?
Wat doe je met de placenta als hij heeft losgelaten? Je kunt hem weggooien, maar misschien vind je het een leuker idee om hem in de tuin te begraven. Je kunt er bijvoorbeeld een rozenstruik of bloeiende boom bij planten.
De vertakkende bloedvaten in de placenta lijken ook op een boom. In sommige culturen staan de navelstreng en placenta symbool voor de bloedband en geloven ze dat een kind altijd naar het ouderlijk huis zal terugkeren als zijn placenta daar is begraven.
Lees ook: 10 bijzondere weetjes over de navelstreng
Bronnen: Vraagdevroedvrouw.nl, Moederaarde.nl
