1. Is je gewicht van invloed op je vruchtbaarheid?
Overgewicht en ondergewicht kunnen de vruchtbaarheid inderdaad verminderen. Overgewicht en ondergewicht verkleinen de kans op een (regelmatige) eisprong en kunnen zorgen voor een verminderde spermakwaliteit. Ook als je wel regelmatig een eisprong hebt, is de kans op een succesvolle zwangerschap bij overgewicht wat kleiner. Bij mannen kan overgewicht de testosteronaanmaak en de zin in seks negatief beïnvloeden. Om te bepalen of je onder- of overgewicht hebt, kun je je Body Mass Index (BMI) berekenen. Deel je gewicht (in kilo's) door het kwadraat van je lengte (in meters). Weeg je 75 kilo en ben je 1.70 meter lang? Dan is je BMI (75: 2,89 (1,70 in het kwadraat) = 25,9. Wil je je vruchtbaarheid verhogen, dan kun je proberen om je BMI tussen de 19 en 25 te krijgen.
Lees ook: Dit kun je als vrouw doen om de kans op een (gezonde) zwangerschap te bevorderen
2. Wat houdt IUI in?
Bij Intra-Uteriene Inseminatie (IUI) wordt het zaad bewerkt. Het plasma (vocht in de zaadlozing) wordt gescheiden van de zaadcellen en de goed beweeglijke zaadcellen worden bij elkaar gebracht. Zo kunnen de zaadcellen rechtstreeks worden ingebracht in de baarmoeder. Normaal zorgt de baarmoederhals ervoor dat alleen zaadcellen worden doorgelaten en het plasma achterblijft in de vagina.
Bij IUI gebeurt dit 'filteren' in het laboratorium. Meestal wordt IUI gecombineerd met milde stimulatie van de eierstokken. Je slikt of injecteert dan hormonen om twee of maximaal drie eiblaasjes (follikels) te laten rijpen in plaats van één. Daardoor neemt de kans op bevruchting toe. Er is daardoor ook een wat verhoogde kans op een meerlingzwangerschap: zo'n 5-10% (meestal een tweeling). IUI is vaak de stap vóór IVF en wordt meestal als minder ingrijpend ervaren dan IVF.
3. Hoe ziet een IVF-behandeling eruit?
Een IVF-behandeling bestaat uit een aantal stappen:
Je eigen cyclus wordt stilgelegd met injecties die je hormonale cyclus onderdrukken. Daarna geef je jezelf FSH-injecties (follikelstimulerend hormoon) om meerdere follikels tegelijkertijd te laten rijpen. Deze fase duurt ongeveer twee weken.
Wanneer de follikels volgens echo-onderzoek groot genoeg zijn, krijg je een hCG injectie om de laatste rijpingsfase van de eicellen in gang te zetten. Na 34 tot 36 uur worden de eicellen uit de follikels opgezogen met een punctie.
In het laboratorium worden de eicellen samengebracht met zaadcellen; bij elke 4 eicellen ongeveer 20.000 goed beweeglijke zaadcellen. Deze zaadcellen moeten de eicellen zelf bevruchten. Na 3 tot 5 dagen wordt gekeken hoeveel embryo's van goede kwaliteit er zijn ontwikkeld.
Wanneer er een goed embryo beschikbaar is, wordt deze teruggeplaatst in de baarmoeder. Zijn er meerdere embryo's van goede kwaliteit ontstaan, dan kunnen deze worden ingevroren voor een latere terugplaatsing.
Nu breng je gedurende twee weken progesteron-tabletten in je vagina, om het baarmoederslijmvlies in goede conditie te brengen voor de innesteling van het embryo. Twee weken na de terugplaatsing kun je een zwangerschapstest doen. Lees hier alles over ivf.
Leestip: Vruchtbaarheid man: factoren die invloed hebben op de zaadkwaliteit
4. Wat gebeurt er bij ICSI?
ICSI (Intra-Cytoplasmatische Sperma-Injectie) is een behandelingsoptie bij een sterk verminderde zaadkwaliteit. De zaadcel wordt daarbij rechtstreeks in de eicel geïnjecteerd in het laboratorium. Dat betekent dus ook dat de vrouw dezelfde stappen als bij IVF moet ondergaan om eicellen te verkrijgen. Lees hier alles over ICSI.
5. Wat doen hormonen voor de vruchtbaarheid?
Zwanger worden is één groot hormonenspel: eerst om de eicel te laten groeien, daarna voor de eisprong en ten slotte voor de innesteling. Daarom zijn hormonen onmisbaar bij vruchtbaarheidsbehandelingen. Door toegediende hormonen kunnen vrouwen die bijvoorbeeld niet ovuleren, toch een eisprong krijgen. Bij IVF zorgen de hormonen ervoor dat er veel extra eitjes rijpen.
6. Wat houdt sterk verminderde zaadkwaliteit in? En is er iets aan te doen?
Sterk verminderde zaadkwaliteit is vaak een combinatie van te weinig zaadcellen, die ook niet beweeglijk genoeg zijn en waarvan de vorm afwijkt. Van ongeveer de helft van alle stellen met vruchtbaarheidsproblemen heeft de man verminderde zaadkwaliteit. Een gezonde levensstijl kan de kwaliteit positief beïnvloeden. Overgewicht, roken, alcohol en drugs (waaronder ook anabole steroïden die soms worden gebruikt bij krachttraining) zijn grote spelbrekers. Als dit meespeelt krijgt een man eerst het advies om zijn leefstijl aan te passen, voordat je kunt starten met een vruchtbaarheidsbehandeling.
Andere oorzaken van verminderde zaadkwaliteit kunnen zijn: niet ingedaalde ballen op babyleeftijd, erfelijke oorzaken en lichamelijke ziekten (zoals diabetes). Als het zaad van redelijke kwaliteit is, kan IUI een oplossing zijn, anders wordt het ICSI of IVF.
7. Hoeveel impact heeft een vruchtbaarheidsbehandeling op je leven?
Het kan erg pittig zijn om vruchtbaarheidsbehandelingen te ondergaan. Je moet ervoor naar het ziekenhuis of een kliniek, hormonen spuiten, en het is spannend of het zal lukken. Voor je met het medische traject begint, hebben jullie ook al een periode doorgemaakt met een grote zwangerschapswens en telkens teleurstellingen. Al met al kan dit een wissel op de relatie trekken. Veel stellen voelen zich hier bovendien best eenzaam in, omdat het lastig is om er met de omgeving over te praten.
Doordat seks steeds meer in het teken is komen te staan van zwanger worden, kunnen romantiek en lust naar de achtergrond zijn verdwenen. De zin in seks en hoe vaak je het doet kan daar behoorlijk onder lijden. En zodra je het ziekenhuistraject instapt, wordt zwanger raken een medische aangelegenheid. Mocht de onvervulde kinderwens een negatieve invloed hebben op jullie seksleven, maak dit dan gerust bespreekbaar bij de arts. Dat kan opluchten en als jullie willen kun je advies of hulp krijgen om ervoor te zorgen dat jullie relatie intiem blijft.
Lees ook: wat als zwanger worden een obsessie wordt.
Hoe langer je bezig bent, hoe intensiever de behandelingen worden. Omdat het stapsgewijs gaat, groei je mee in dat proces en ongemerkt verleg je misschien ook je grenzen. Daarom is het goed om af en toe even op adem te komen en dan te bekijken of je inderdaad de volgende stap aankunt en wilt zetten. Daarbij kun je ook professionele begeleiding krijgen.
Meer weten over hulp bij zwanger worden? Lees hier alles over vruchtbaarheidsbehandelingen.
Bronnen: Thuisarts, St. Antionius Ziekenhuis, Freya, UMCG
