Zwanger, en wat nu?

De eerste stappen

Je probeerde al een tijd om zwanger te worden en nu is het eindelijk gelukt. Of het was juist een grote verrassing. Hoe dan ook, je bent op zoek naar handige informatie, bijvoorbeeld over foliumzuur, zwangerschapskwaaltjes of de eerste echo. Of misschien heb je de eerste afspraak met de verloskundige al achter de rug en wil je weten hoe je baby zich ontwikkelt, wat de juiste voeding is en hoe het zit met zwangerschapsverlof.

Wanneer een zwangerschapstest?

Misschien heb je net een thuistest gedaan en was die positief. Of heb je over het staafje van de zwangerschapstest geplast in de volle overtuiging dat je zwanger was, maar was de uitslag juist negatief. Of wie weet ben je nog helemaal niet zwanger, maar ben je van plan het te worden. Hier lees je hoe een zwangerschapstest werkt en vanaf wanneer die betrouwbaar is.

Wanneer slik je foliumzuur?

'Slik je al foliumzuur?' Dikke kans, dat je die vraag al van meerdere mensen gehoord hebt. Foliumzuur, ofwel vitamine B11, is heel belangrijk voor de gezondheid van je ongeboren kind. Zelfs als je alleen al probeert zwanger te worden, en ook in de eerste tien weken van je zwangerschap wordt dringend geadviseerd de vitamine dagelijks in te nemen. Bij de drogist vind je supplementen. Slik dagelijks 0,4 milligram foliumzuur.

Lees ook: Waarom is dit zo belangrijk? En zit foliumzuur ook in voeding?

De verloskundige bellen

Zodra je weet dat je zwanger bent, kun je een afspraak maken bij een verloskundigenpraktijk. In veel woonplaatsen is het slim om daar niet te lang mee te wachten, om te voorkomen dat er geen plek meer is bij de praktijk waar je naartoe wilt. Via de Deverloskundige.nl zoek je een verloskundigenpraktijk bij jou in de buurt.

Kijk bij je keuze niet alleen naar de dichtstbijzijnde praktijk, maar ook of de werkwijze van de praktijk bij je past. Zoek je een grote praktijk, of juist een kleine? Probeer te bedenken wat jij belangrijk vindt, bekijk websites van praktijken en bel ze als je vragen hebt. De intake bij de verloskundige is meestal tussen week 8 en week 10 van je zwangerschap.

Je huisarts speelt geen directe rol bij je zwangerschap, maar soms kan het handig zijn hem in te lichten. Bijvoorbeeld omdat je wilt stoppen met roken, of medicijnen slikt die hij moet voorschrijven. Tijdens de zwangerschap mag je veel geneesmiddelen namelijk niet gebruiken.

Lees ook: Eerste afspraak met de verloskundige, hoe gaat dat?

Eerste controle en echo

Als je zwanger bent, krijg je verschillende echo's. Tijdens de eerste echo wordt bekeken of je baby goed is ingenesteld in de baarmoeder, of zijn hartje klopt en hoelang je precies zwanger bent. Dit heet de termijnecho. Die vindt soms plaats tijdens het eerste bezoek aan de verloskundige, soms bij een volgend bezoek.

De tweede echo is de 13 wekenecho. Die bestaat sinds september 2021. Bij 13 weken zwangerschap is al te zien hoe de organen, ledematen en het zenuwstelsel van je baby zich ontwikkelen. Daardoor kan op de 13 wekenecho een groot deel (ongeveer 50 procent) van de afwijkingen worden gevonden die anders pas bij de 20 wekenecho worden ontdekt. Hierdoor kan eerder aanvullend onderzoek worden gedaan en een behandelplan worden gemaakt.

Bij de 20 wekenecho wordt je baby uitgebreid gemeten en is meestal wel te zien of je een meisje of jongen krijgt. Ook tijdens de 20 wekenecho wordt gekeken naar mogelijke afwijkingen.

Wordt een echo, eigenlijk echoscopie, inwendig of uitwendig gemaakt? Krijg je maar drie echo's? Wat is een pretecho? Kortom: alles over de zwangerschapsecho's – waar sommige zwangeren geen genoeg van kunnen krijgen!

De uitgerekende datum

Heb je net ontdekt dat je zwanger bent? Dan is het goed om na te gaan wanneer je voor het laatst ongesteld was en wanneer je baby kan zijn verwekt. Want je kunt het natuurlijk zo romantisch maken als je wilt, maar een verloskundige kijkt niet naar de met kaarslicht gevulde lange nachten met je partner. Die wil keiharde data over je menstruatiecyclus en combineert die met de informatie van de eerste echo om tot jouw uitgerekende datum te komen.

Wil je zelf alvast een berekening maken? Ga dan na wanneer de eerste dag van je laatste menstruatie was. Bij een regelmatige menstruatiecyclus wordt de baby 40 weken (280 dagen) daarna geboren. Overigens wordt maar 5 procent van de baby's geboren op de uitgerekende datum, de rest komt ergens tussen de 37 en 42 weken ter wereld. Wanneer wordt jouw baby geboren?

De prenatale screening

Heb je ontdekt dat je zwanger bent, dan is het goed om na te denken over prenatale screening. Dat zijn onderzoeken tijdens je zwangerschap waarmee je kunt laten onderzoeken of je kind mogelijk een aandoening of lichamelijke afwijking heeft. Denk aan het downsyndroom. Je beslist zelf of je deze onderzoeken wilt. Het gaat om een bloedonderzoek, de NIPT, de 13 wekenecho en de 20 wekenecho.

Tijdens de eerste afspraak vertelt de verloskundige of gynaecoloog welke onderzoeken er zijn en wat ze inhouden. Hier lees je alles over de prenatale screening.

Tips voor tijdens je zwangerschap

In deze eerste weken van je zwangerschap gebeurt er al ontzettend veel in je lichaam en is het normaal dat je veel vragen hebt. Van de eerste kwaaltjes tot de veranderingen die je gaat meemaken: hieronder vind je de beste tips om je zwangerschap zo soepel mogelijk te laten verlopen:

1. 1

   Wat mag je eten en drinken als je zwanger bent?
   De een kan gewoon blijven eten zoals ze al deed, de ander moet het een en ander aanpassen aan haar dieet. Bijvoorbeeld omdat je graag rauw vlees eet. Als je zwanger bent, zijn sommige voedingsstoffen noodzakelijk om binnen te krijgen. Andere kun je beter mijden. Wij hebben alle informatie voor je verzameld en ook nog eens handige lijstjes voor je gemaakt: 'laten staan' versus 'opletten' versus 'wel doen'.

2. 2

   Zwangerschapshormonen
   Zwanger, en dan? De kans is groot dat je hormonen tijdens je zwangerschap met je aan de haal gaan. Ze maken je bijvoorbeeld humeurig en veroorzaken zwangerschapskwaaltjes. Maar niet alleen de 'oldtimers' oestrogeen en progesteron zijn hoofdrolspelers, ook heuse zwangerschapshormonen razen noodzakelijkerwijs door je lijf. Welke zijn dat en wat doen ze precies?

3. 3

   Hoe zit het met zwangerschapskwaaltjes?
   Tijdens je zwangerschap kun je verschillende kwaaltjes ervaren, zoals zwangerschapsmisselijkheid die de hele dag kan duren. Ook hoofdpijn komt vaak voor, vooral in het eerste en derde trimester. Kun je het voorkomen, hoe dan en wat kun je doen als je wordt geveld door de pijn? Daarnaast zijn rugpijn en bekkenklachten veelvoorkomende ongemakken. Gelukkig zijn er manieren om deze kwaaltjes te verzachten.

4. 4

   Sporten tijdens je zwangerschap
   Tijdens je zwangerschap is sporten ontzettend goed voor zowel jou als je ongeboren kind. Maar wat kun je nog doen? Kun je bijvoorbeeld hardlopen, en wat zijn de risico's van een hoge hartslag? Onze bewegingsdeskundige Esther van Diepen beantwoordt al je vragen en geeft praktische tips. Ze vertelt onder andere welke buikspieroefeningen je wel en niet kunt doen en geeft advies voor zwangere beginners.

5. 5

   Seks tijdens je zwangerschap
   Hoewel de zin in seks en frequentie in het eerste trimester om verschillende redenen soms afneemt, krijgen sommige vrouwen na het eerste trimester juist meer zin in seks. Hoe komt dat? En wat als na een tijdje je buik in de weg zit en de seks iets onhandiger wordt? Welke standjes zijn te doen, hoe zit het met bloedverlies en wat gebeurt er met je baarmoeder tijdens een orgasme?

Wanneer vertellen dat je zwanger bent?

Je drinkt geen alcohol meer, je bent hondsmoe en je partner is plotseling wel heel galant en behulpzaam. Voor je het weet, verklappen jullie zo, zonder ook maar iets te zeggen, dat er een kleine op komst is. Erover nadenken hoe het grote nieuws te brengen hoeft niet alleen maar 'leuk' te zijn, maar kan ook heel gevoelig liggen. Als je al eens een baby hebt verloren, wil je misschien extra lang wachten met vertellen, of misschien juist niet. En wat als zwanger worden bij iemand in jullie omgeving niet lukt? Dus: wanneer vertel je het eigenlijk, dat je zwanger bent? En hoe?

De groei en ontwikkeling van de baby

Je bent zwanger, maar wat gebeurt er in je lijf? Hoe groot is je baby in week 14? In welke maand zijn z'n longen volgroeid? En wat gebeurt er eigenlijk met je eigen lijf? Lees en leer alles over de groei en ontwikkeling van je ongeboren baby en de veranderingen aan je eigen lichaam in de digitale Zwangerschapskalender.

Andere zaken om te regelen

Naast alle lichamelijke veranderingen en de voorbereiding op de baby, zijn er in je zwangerschap ook veel praktische zaken om te regelen. Van kraamzorg tot je werkgever op de hoogte stellen: hieronder vind je een handig overzicht van de belangrijkste zaken om te regelen tijdens je zwangerschap:

1. 1

   Kraamzorg
   Kraamzorg is natuurlijk iets wat pas na de bevalling komt, maar wat je wél zo snel mogelijk moet regelen. Hoe meld je je aan voor kraamzorg en hoeveel kost het?

2. 2

   Zorgverzekering
   En als je dan toch bezig bent: het is slim om nog eens naar je zorgverzekering te kijken als je zwanger bent. Misschien wil je je wel extra laten verzekeren – soms kan dat met terugwerkende kracht. Als je bijvoorbeeld last hebt van bekkeninstabiliteit en daarvoor behandeld moet worden, kan dit een goed idee zijn. Ook kun je denken aan de vergoeding van een zwangerschapscursus of een extra prenatale screening.
   
   Welke zorgverzekering het beste bij jou past, hangt af van je zorgbehoefte. Die is voor iedereen anders. Het is dan ook verstandig om zorgverzekeringen te vergelijken als je zwanger bent of dat wilt worden. Dit kun je onder andere doen door zorgverzekeringen te vergelijken bij Independer.

3. 3

   Zwangerschapscursussen
   Er is tegenwoordig een breed aanbod aan zwangerschapscursussen, van traditionele pufcursussen tot moderne opties. Denk aan zwangerschapsyoga, dat helpt bij ontspanning en beweging. Hoe helpt het? Wanneer kun je daarmee beginnen als je zwanger bent? Wat is het verschil met gewone yoga? Kan je partner ook meedoen?
   
   Een cursus mindful zwanger en bevallen leert je omgaan met weeën en bewuster te zijn van je zwangerschap. Daarnaast wordt hypnobirthing steeds populairder; hierbij leer je technieken voor diepe ontspanning en het vertrouwen op je lichaam tijdens de bevalling.

4. 4

   Zwangerschapsverlof
   Als je werkt, lijkt het nog ver weg: je zwangerschapsverlof. Maar je werkgever moet daar wel rekening mee houden en vervanging regelen. Dus wanneer vertel je het je werkgever? En wat moet je doen als je zwanger bent om je verlof te regelen? Wat voor rechten en plichten heb je?

5. 5

   Geboorteplan
   Een geboorteplan is een document waarin je jouw wensen en verwachtingen rondom de bevalling vastlegt. Hierin beschrijf je bijvoorbeeld wie er bij de bevalling aanwezig mag zijn, of je pijnbestrijding wilt en hoe je omgaat met onverwachte situaties. Door dit plan van tevoren te bespreken met je partner en verloskundige, weten zij precies wat jouw wensen zijn.

6. 6

   Erkenning en ouderlijk gezag
   Als je niet getrouwd bent of geen geregistreerd partnerschap hebt, moet je partner jullie kind erkennen. Dit regel je bij de gemeente en kan al tijdens de zwangerschap. Daarnaast kun je ook direct het gezamenlijk ouderlijk gezag aanvragen. Hiermee hebben jij en je partner na de geboorte allebei de zeggenschap over jullie kind. Lees meer: Gezamenlijk gezag krijgen? Zo regel je het stap voor stap.

Bronnen: De verloskundige (KNOV), Voedingscentrum