Wat zijn zwangerschapshormonen?
Hormonen hebben een belangrijke functie in je lijf tijdens je menstruatiecyclus, maar worden helemaal onmisbaar als je zwanger raakt. Ze zorgen ervoor dat je lichaam zich aanpast aan de zwangerschap, dat je baby goed en veilig kan groeien in je baarmoeder én ze zetten de bevalling in gang. Maar waarschijnlijk merk je dat ze ook stemmingswisselingen en andere klachten veroorzaken.
In dit artikel zetten we de verschillende zwangerschapshormonen en hun functie op een rijtje.
Zwangerschapshormoon hCG (Humaan choriongonadotrofine)
Als een bevruchte eicel zich nestelt in je baarmoeder, gaat een deel ervan hCG produceren. Een zwangerschapstest reageert ook op hCG.
hCG is hét zwangerschapshormoon dat je lichaam vertelt dat er een baby in je buik groeit en dat het corpus luteum (gele lichaam) niet afgebroken moet worden. Het corpus luteum is het omhulsel van de eicel. Als je niet zwanger bent, stoot je lichaam dit af tijdens je menstruatie. Tijdens een zwangerschap zorgt het corpus luteum voor de aanmaak van het hormoon progesteron.
hCG zorgt er ook voor dat de eierstokken geen eicellen meer laten rijpen én is belangrijk voor de groei van je baby: het zet namelijk vet om in energie, die wordt ingezet om je baby te laten groeien. Last but not least kun je dankzij hCG een zwangerschapstest doen. Het zwangerschapshormoon komt namelijk in je urine terecht (en ook in je bloed). Vanaf het moment dat je overtijd bent, kun je testen. Er zit dan zoveel hCG in je urine, dat een zwangerschapstest erop reageert.
De eerste 10 weken van je zwangerschap verdubbelen de hCG-waarden elke 2-3 dagen. Vanaf week 10 tot 12 dalen deze waarden weer.
Welke kwaaltjes veroorzaakt hCG?
Het is niet onomstotelijk bewezen, maar er wordt gedacht dat hCG verantwoordelijk is voor de zwangerschapsmisselijkheid waar veel vrouwen last van hebben. In ieder geval hebben vrouwen met hogere hCG-niveaus vaak meer last van misselijkheid en overgeven. Bij een tweelingzwangerschap zijn de hCG-waarden ook hoger. Het is een van belangrijkste hormonen tijdens de zwangerschap in de eerste weken.
Progesteron
Progesteron wordt de eerste weken van je zwangerschap aangemaakt door het corpus luteum. Als de placenta is ontwikkeld, neemt die de progesteronaanmaak over. Terwijl het hCG-niveau na het eerste trimester afneemt, stijgt het progesteronniveau. Dit zwangerschapshormoon wordt nu de belangrijkste beschermer van de zwangerschap.
Progesteron zorgt dat een bevruchte eicel kan innestelen. Het zwangerschapshormoon ontspant de baarmoederspier, zodat die niet gaat samentrekken. Ook helpt het hormoon je immuunsysteem het vreemde DNA van je baby in je lijf te tolereren. Progesteron voorkomt ook dat het slijmvlies van de baarmoederwand wordt afgestoten. Daarnaast zorgt dit hormoon ervoor dat klieren in je baarmoederwand de baby van voedsel voorzien zolang de placenta nog niet volledig is ontwikkeld.
Welke kwaaltjes veroorzaakt progestoron?
Dankzij progesteron ontspannen ook je bloedvaten. Daardoor gaat je bloeddruk omlaag en kun je duizelig worden. Het maakt je banden elastischer, waardoor je last kunt krijgen van bekkenpijn. Ook brandend maagzuur, bloedend tandvlees, misselijkheid en obstipatie heb je te danken aan het hormoon progesteron. Bovendien kan het zorgen voor meer haargroei. Schrik dus niet als je tijdens je zwangerschap opeens haartjes krijgt op onverwachte plekken, zoals je borsten of onderbuik.
Oestrogeen
Net als progesteron wordt het zwangerschapshormoon oestrogeen in eerste instantie geproduceerd door het corpus luteum. Als de placenta is ontwikkeld, neemt die de oestrogeenproductie over. Dat doet de placenta met behulp van een stofje dat de bijnieren van je baby produceren.
Oestrogeen is onmisbaar voor de ontwikkeling van je baby. Het zwangerschapshormoon stuurt de ontwikkeling van verschillende organen aan. Ook oestrogeen stijgt het sterkst in het eerste trimester. Daarna vlakt die stijging af.
Oestrogeen stimuleert de groei en hormoonproductie van de bijnieren van je baby. Door oestrogeen word je gevoeliger voor andere zwangerschapshormonen. Op die manier bereidt het hormoon je lijf voor op de bevalling: wetenschappers denken dat de bevalling inzet op het moment dat oestrogeen de boventoon gaat voeren in je lichaam (maar er zijn meer processen die het startsein geven).
Welke kwaaltjes veroorzaakt oestrogeen?
Hoge oestrogeenwaarden gaan samen met spataderen, misselijkheid, een grotere eetlust en huidveranderingen.
Oxytocine
Oxytocine zorgt ervoor dat je baarmoeder samentrekt tijdens de bevalling: dit zijn de weeën. Oxytocine veroorzaakt pas weeën als de baarmoeder hier gevoelig voor is, tegen het eind van de zwangerschap. Je hoeft dus niet bang te zijn dat je vroeg in de zwangerschap weeën krijgt tijdens het knuffelen of seks, waarbij je ook oxytocine aanmaakt. Hoe veiliger je je voelt tijdens de bevalling en hoe beter het lukt om te ontspannen, hoe makkelijker je oxytocine aanmaakt. Dat zorgt weer voor effectieve weeën.
Bij een ingeleide bevalling worden de weeën opgewekt met synthetische oxytocine, ook wel weeënopwekkers genoemd. Je kunt ook weeënopwekkers krijgen als je bevalling niet goed vordert. Ook krijgen vrouwen na de geboorte van hun baby soms een injectie met synthetische oxytocine. Daardoor trekt de baarmoeder samen, waardoor de placenta sneller wordt geboren en je minder kans hebt op te veel bloedverlies.
Ook na de zwangerschap is oxytocine een van de belangrijkste hormonen: het zorgt voor de hechtingsband met je baby.
Welke kwaaltjes veroorzaakt oxytocine?
Eigenlijk geen. De oxytocine die je zelf aanmaakt veroorzaakt juist veel positieve dingen, zoals de geboorte van je baby, de toeschietreflex als je borstvoeding geeft, maar het staat vooral bekend als 'knuffelhormoon'. Door knuffelen en contact maken met je baby maken jullie allebei oxytocine aan en dat zorgt voor een goede hechting. Dat gebeurt trouwens net zo goed bij je partner.
Andere zwangerschapshormonen
Relaxine: wat het hormoon relaxine allemaal doet tijdens de zwangerschap, is nog niet precies onderzocht. Waarschijnlijk maakt het samen met progesteron de gewrichtsbanden en het kraakbeen in je bekken losser, en de vaginawand elastischer. Daardoor komt er meer ruimte voor de geboorte van je baby. Ook wordt gedacht dat relaxine een rol speelt bij het op gang komen van de bevalling.
MSH (melanocyt-stimulerend hormoon): door dit hormoon maak je meer pigment aan. Je moedervlekken en tepelhoven kunnen donkerder worden, je hebt kans op een zwangerschapsmasker in je gezicht en je kunt een linea nigra krijgen: de bekende zwangerschapsstreep op je buik.
Prolactine: eigenlijk is dit geen zwangerschapshormoon, maar hét borstvoedingshormoon. Prolactine regelt namelijk de productie van moedermelk. Tijdens je zwangerschap wordt de melkproductie onderdrukt, doordat je veel progesteron aanmaakt. Na de bevalling stijgt de prolactinespiegel snel. Zo kun je borstvoeding geven. Je merkt dat dit hormoon aan het werk is tijdens je zwangerschap doordat je borsten groter en gevoeliger worden en je tepels veranderen.
Je hormoonbalans tijdens je zwangerschap
Je zwangerschap is een indrukwekkend hormonencircus. Veertig weken lang dansen je hormonen door elkaar en verandert de balans van al die zwangerschapshormonen voortdurend. Het is eigenlijk wonderbaarlijk dat je lijf weet welke stofjes wanneer moeten worden aangemaakt, in welke hoeveelheden en hoe ze op elkaar moeten worden afgesteld.
Dat de hormonen zo anders zijn gereguleerd dan wanneer je niet zwanger bent, zorgt ook voor zwangerschapskwaaltjes. Veel kun je daar niet aan doen, behalve goed zorgen voor je lijf. Dus gezond en gevarieerd eten, genoeg water drinken, voldoende bewegen en slapen, stress vermijden. En je telkens weer bedenken dat al die hormonen dus ook een onmisbare functie hebben: als ze er niet waren, was je niet zwanger. Ook goed om te weten: het kan even duren voordat je hormonen na de bevalling weer in balans zijn en je je dus weer echt jezelf voelt.
Zwanger?
Vraag nu het gratis Ouders van Nu Zwanger Magazine aan! Een magazine met relevante informatie over de zwangerschap.
Met dank aan verloskundige Ellen Andrea.
/fedbc51599754f1da57013f8da65b8b5/image.jpg)
/8369143701984229aface3b4be7d4a97/image.jpg)
/a492b90db1a14e37b26b14fe0881cf8e/image.jpg)
/4a05fb178df643e1ba318559c58a5c2f/image.jpg)
Bronnen: Gezondidee, Verloskundigen Kleverpark
